Birleşik Krallık hükümeti, 17 Kasım 2025’te “Restoring Order and Control: A statement on the government’s asylum and returns policy” başlıklı kapsamlı bir politika metni yayımlayarak ülkenin iltica sisteminde köklü bir dönüşüm hedeflediğini duyurdu. Bu belge, son yıllarda yoğun tartışmalara konu olan asylum süreçlerini; değerlendirme, koruma, itiraz, barınma, aile politikaları ve sınır dışı prosedürleri dahil olmak üzere tüm yönleriyle yeniden şekillendirmeyi amaçlıyor.
Bu açıklama bir yasa niteliği taşımıyor; ancak hükümetin önümüzdeki dönemde parlamentoya sunmayı planladığı reform paketinin çerçevesini çiziyor ve iltica sisteminde radikal bir yön değişikliğine işaret ediyor.
Mülteci Statüsü: Kalıcı Koruma Yerine Geçici Statü
Belgenin en dikkat çekici unsurlarından biri, mülteci statüsünün artık kalıcı bir koruma olarak değil, geçici ve düzenli olarak gözden geçirilecek bir statü olarak kurgulanması.
Planlanan değişikliklere göre:
- Koruma süresi 5 yıldan 30 aya indirilecek,
- Bu süre sonunda başvuru sahipleri otomatik olarak uzatma alamayacak,
- Her uzatma talebi, kişinin ülkesindeki koşullar ve bireysel riski yeniden değerlendirilerek incelenecek.
Bu model, sistemin kalıcı yerleşim değil, geçici koruma esasına dayanması gerektiği yönündeki politik hedefe paralel.
Settlement (Kalıcı Oturum) Yolu Yeniden Tanımlanıyor
Mevcut sistemde mülteciler 5 yıl sonunda ILR başvurusu yapabiliyordu. Yeni politika, bu yolu 20 yıla kadar uzatmayı hedefliyor.
Ayrıca erken yerleşim (ILR) ancak kişinin:
- Work route
veya - Study route
gibi farklı bir göçmenlik kategorisine geçmesiyle mümkün olabilecek.
Bu yaklaşım, mülteci statüsünün doğrudan kalıcı yerleşime kapı açmasını engellemeyi amaçlıyor.
Aile Üyeleri İçin Kurallar Değişiyor
Yeni politika, koruma statüsündeki kişilerin ailesinin Birleşik Krallık’a gelişine ilişkin kuralları da değiştirmeyi hedefliyor. Mevcut family reunion modelinin kaldırılması ve yerine çok daha sınırlı, kontrollü ve Work/Study route’a geçişe bağlı bir düzenleme getirilmesi planlanıyor.
Bu değişiklik, mevcut sistemdeki otomatik aile birleşimi imkanını sona erdirmeyi amaçlıyor.
Asylum Support ve Konaklama Sistemi Yeniden Kurgulanıyor
Devlet desteği artık zorunlu bir mekanizma olmayacak.
Destek;
- ekonomik,
- sağlık,
- ve barınma ihtiyaçlarına göre şartlı ve sınırlı şekilde sağlanacak.
Konaklama tarafında ise en büyük değişiklik otellerin tamamen devreden çıkması. Hükümet, büyük ölçekli, merkezi asylum accommodation sites modeline geçmeyi planlıyor.
Appeal Sistemi Baştan Aşağı Yenileniyor
Itiraz süreçleri, yıllardır sistemin en yavaş ilerleyen unsurlarından biriydi. Yeni politika, tüm appeal mekanizmasını tek ve daha hızlı bir yapıda toplamak istiyor.
Bu revizyonun hedefi:
- süreci hızlandırmak,
- çoklu başvuru yollarını azaltmak,
- gereksiz tekrar incelemeleri engellemek.
Removal (Sınır Dışı) Sisteminde Yeni Yaklaşım
Belge, reddedilen başvuruların —aileler dahil— daha hızlı ve daha az hukuki engelle karşılaşarak sınır dışı edilmesini sağlayacak düzenlemeleri öngörüyor.
Özellikle:
- Article 8 kapsamında yapılan “family/private life” iddialarının daraltılması,
- Bazı ülkelere dönüşlerin yeniden başlatılması,
- Hızlandırılmış inceleme süreçleri
gibi adımlar öne çıkıyor.
Safe and Legal Routes: Kota ve Sponsorluk Sistemi
Hükümet, belli sayıda kişinin güvenli ve yasal yollarla ülkeye kabul edilmesi için yeni bir model oluşturmayı planlıyor. Bu model:
- yıllık kotalara,
- topluluk sponsorluğuna,
- uluslararası kapasiteye
bağlı olacak.
Bu Politikanın Ne Olduğunu Anlamak Önemli: Henüz Yürürlükte Değil
Bu belgenin altı çizilmesi gereken yönlerinden biri, henüz yürürlüğe girmiş bir düzenleme olmaması.
İfadeler tamamen geleceğe yönelik (“the government will…”) ve uygulanabilmesi için:
- yeni bir yasa,
- buna bağlı ikincil mevzuatlar,
- açık geçiş hükümleri
gerekiyor.
Ayrıca mevcut veya bekleyen asylum başvurularının nasıl etkileneceği henüz açıklanmadı.
Sonuç: Birleşik Krallık Asylum Sisteminde Yeni Bir Dönem
Yayımlanan politika, Birleşik Krallık’ın iltica sisteminde büyük bir paradigma değişikliğine işaret ediyor. Koruma sisteminin geçicileştirilmesi, yerleşim yolunun zorlaştırılması, aile birleşiminin sınırlanması, appeal mekanizmasının yeniden kurulması ve sınır dışı süreçlerinin hızlandırılması gibi adımlar, sistemin genel yaklaşımını kökten değiştirmeyi hedefliyor.
Ancak bu reformların ne zaman ve nasıl uygulanacağı, hükümetin ilerleyen dönemlerde çıkaracağı yasalarla netleşecek.